Tüm dünyada büyük bir problem haline gelen ve son yıllarda Türkiye’de büyük bir artış sağlayan obezite ile ilgili yapılan son araştırma korkutan gerçeği ortaya koydu.

Dünyadaki gelişmiş ülkelerin birçoğu için en önemli sağlık sorunlarının başında obezite yer alıyor. Dünya sağlık örgütünün verilerine göre 2 milyar insanın kilolu ve bu rakamın 700 milyonu da obez olarak kabul ediliyor.

2060’TA 10 KİŞİDEN 9’U OBEZ OLACAK

Dünyada ölüm sebepleri arasında ilk sıralara yükselen obezitenin oluşumunu ortaya çıkarmak için başlatılan ve 8 Avrupa ülkesinde gerçekleştirilen uluslararası eprObes (Obezitenin erken önlenmesi) projesinde Türkiye lider rol oynuyor. Bugüne kadar dünya çapında yapılmış olan en kapsamlı çalışma olan eprObes projesinde, diğer bilimsel çalışmalardan farklı olarak embriyonun döllenme öncesindeki dönemden itibaren ileri yaşlara kadar obezitenin sebepleri araştırılıyor. Çalışmadan elde edilen veriler yapay zekâ tarafından işlenerek, obezitenin sebebine göre bebeklikten itibaren kişisel tedavi modelleri geliştirilecek. 

İspanya, Polonya, Almanya, Belçika, Estonya, Litvanya, Fransa ve Danimarka’nın katıldığı araştırma projesi Türkiye’de Hipertansiyon ve Ateroskleroz Derneğinin Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim dalının katkıları ile yürütücülüğünde gerçekleştiriliyor. Avrupa Birliği tarafından desteklenen 10 milyon avro bütçeli projenin üçüncü konsorsiyum toplantısı için ülkemize gelen proje koordinatörü İspanya Cordoba Üniversitesinden Prof. Dr. Manuel Tena-Sempre “Obezite sadece bir görüntü problemi değil, kalp krizi, inme, diyabet gibi olaylara sebep olan, beyin sağlığı, akciğer sağılığı ve ruh sağlığını etkileyen, problemlerin birbirinin içine geçtiği son derece kompleks bir durum. Artış hızına ve etkilediği insan sayısına bakarsak çağımızın en büyük pandemisi” dedi.

Bütün dünyada obezite rakamlarının ulaştığı noktanın korkutucu olduğunu söyleyen Hipertansiyon ve Ateroskleroz Derneği Başkanı Prof. Dr. Serap Erdine “Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre obezitenin en yaygın olduğu ve en hızlı arttığı ülke. Türkiye Sağlık Araştırmasının 2022 rakamlarına göre yetişkinlerin yüzde 20’i obez, yüzde 35’i ise aşırı kilolu. Kadınlar ise erkeklere göre daha şişman. Bütün bu veriler Türkiye’yi obezite ile mücadele etmesi gereken ülkeler arasında da birinci sıraya taşıyor” diye açıkladı. Obezite ile ilgili dünyanın karnesinin de çok zayıf olduğunu aktaran Prof. Dr. Erdine “Türkiye’deki hızlı artış giderek korkunç boyutlara ulaşıyor. Eğer tedbir alınmazsa 2060 yılında dünyanın yüzde 75’i, Türkiye nüfusunun ise yüzde 90’nının obez olacağı öngörülüyor” uyarısını yaptı.

OBEZİTENİN ÇARESİNİ YAPAY ZEKA BULACAK

Obezite ile mücadele için dünyanın alarma geçtiğini ifade eden Prof. Dr. Tena-Sempere, çalışmaların erken dönemdeki obeziteye yol açan faktörlere yoğunlaştığını dikkat çekerek “eprObes projesinin çalışma kollarından biri henüz kadının rahminde embriyonun oluşmadığı hücresel dönemdeki değişiklikleri ortaya çıkarmak. Bebek sahibi olmaya hazırlanan kadınların rahim içi sıvısından örnekler alarak laboratuvarda inceliyoruz. Daha sonra hamileliğin ilerleyen evrelerinde anne karnındaki gelişimi, doğumdan sonraki bebeklik evrelerini, çocukluk ve ergenlik dönemini, erişkinlik dönemini ayrı ayrı gruplarda inceliyoruz. Amacımız obezitenin kökeninde yer alan erken dönem patojenik mekanizmaları ve metabolik hastalık belirteçlerini tanımlamak. Obezite ile ilgili bu kadar geniş kapsamlı bir çalışma daha önce yapılmadı. Yapay zekâ bütün bu verileri işleyerek, obezitenin insan gözünden kaçabilecek sebeplerini ortaya koyacak ve kişiye özgü tedavi ve yeni stratejiler geliştirilmesine zemin hazırlanacak” diye anlattı.